Wojdyło - prawne aspekty nowych technologii

W ostatnich dniach ujrzały światło dzienne bardzo ważne dla przyszłości europejskiej gospodarki dokumenty strategiczne Komisji Europejskiej. Dotyczą one strategii dla danych oraz strategii dla AI. Dokumenty przedstawiono do publicznych konsultacji. Wyłania się z nich wizja europejskiego podejścia do nowego modelu gospodarki.

Zgodnie z dokumentami nowy model gospodarki ma być oparty na pryncypiach ważnych dla europejskich wartości, tj. przede wszystkim godności człowieka oraz zaufaniu. Warto podkreślić ten wątek, gdyż Unia Europejska wyraźnie wyrasta na globalnego lidera w myśleniu o nowych technologiach przez pryzmat wartości humanistycznych. To unikatowe podejście, ale wiąże się z nim parę  dylematów. Przyjmując je, UE ryzykuje utratę przewagi konkurencyjnej – przynajmniej w krótkiej perspektywie. Najprawdopodobniej bowiem technologie AI szybciej rozwiną się w tych miejscach, w których ich rozwój nie będzie ograniczany wątpliwościami etycznymi. Komisja proponuje zatem bardzo ambitne, ale jednocześnie ryzykowne podejście.

W dniach 6-8 marca w Warszawie
odbędzie się polska edycja Global Legal
Hackathonu. Nasz blog kolejny raz został patronem medialnym światowych
zmagań pasjonatów legal techu. Kancelaria Wardyński i Wspólnicy jest patronem
wydarzenia.

Od 1 marca 2020 r. zaczną obowiązywać przepisy o prostej spółce akcyjnej (PSA). Umożliwią one prowadzenie rejestru akcjonariuszy takich spółek z wykorzystaniem technologii blockchainowej. Dla jednych jest to niewiele znaczący techniczny przepis, dla innych to prawdziwie rewolucyjny wyłom w systemie prawa, umożliwiający tokenizowanie akcji polskich spółek. Jak jest naprawdę?

Latem 2018 r. mieliśmy okazję uczestniczyć w analizie projektu regulacji dotyczących PSA wykonywanej przez Koalicję na rzecz Polskich Innowacji. Przepis o możliwości prowadzenia rejestru akcjonariuszy PSA z wykorzystaniem rozproszonej i zdecentralizowanej bazy danych trafił do projektu w sposób nieoczekiwany i od razu spotkał się ze sporym zainteresowaniem. To była zupełna nowość w polskim systemie prawa. Zaskoczenie było tym większe, że w tym samym czasie obserwowaliśmy pierwsze działania regulatorów zmierzające do ograniczenia niekontrolowanego rozwoju technologii blockchain.

Przepis pozwalający prowadzić rejestr akcjonariuszy PSA na blockchainie nie jest aż tak rewolucyjny, jak się wydaje. Do pełnej tokenizacji oraz decentralizacji PSA jeszcze nam daleko. Przesądzają o tym pozostałe przepisy dotyczące PSA, które wykazują znacznie więcej przywiązania do tradycyjnych instytucji prawnych. Mimo to komentowany przepis otwiera sporo nowych możliwości i tworzy przestrzeń do ciekawego i zgodnego z prawem eksperymentowania z technologią blockchain. Warto wykorzystać tę szansę i stworzyć rozwiązania, które w przyszłości zachęcą regulatora oraz ustawodawcę do odważniejszego otwarcia systemu prawa na technologię zdecentralizowanych rejestrów.

Uwaga wielu platform crowdfundingowych w ostatnim czasie była skoncentrowana na przepisach dotyczących oferowania instrumentów finansowych. Stało się tak w dużej mierze za sprawą stanowiska Komisji Nadzoru Finansowego dotyczącego interpretacji art. 72 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Warto w tym kontekście zwrócić uwagę również na inne, mniej oczywiste przepisy, które mogą mieć zastosowanie do platform crowdfundingowych.

Procedowana aktualnie nowelizacja Kodeksu karnego (druk nr 3451) wzbudza wiele kontrowersji. Dla osób zajmujących się FinTechem szczególnie ciekawy jest projekt nowego art. 279a Kodeksu karnego. Jest to kolejna próba uchwycenia na potrzeby prawa karnego nowych form popełniania przestępstw na rynkach finansowych. Próba, która po raz kolejny pokazuje, jak trudne zadanie stoi przed ustawodawcą.

Problem nie jest nowy. Wraz z postępem cyfryzacji następuje dynamiczny rozwój różnego rodzaju cyfrowych aktywów. Prawo nie nadąża za tym rozwojem i w konsekwencji nie daje należytej ochrony uczestnikom cyfrowej wymiany gospodarczej. Powstaje w związku z tym konieczność dostosowania istniejących przepisów do realiów nowej gospodarki.

Rozmowa z Danielem Bigosem, Gabrielem Dymowskim, Marcinem Lorencem i Piotrem Żelazko, członkami zespołu DoxyChain (wcześniej DigiDocs), który zajął drugie miejsce w polskim etapie Global Legal Hackathonu.

JZM: Wasz projekt zajął drugie miejsce na Global Legal Hackathonie. Na czym polega wasze rozwiązanie?

Marcin Lorenc: Zaproponowaliśmy oparcie pełnomocnictw procesowych, a w przyszłości również innych dokumentów, na bezpiecznej technologii blockchain. Za pomocą naszej aplikacji, którą właśnie udoskonalamy, będzie można ustanowić i odwołać pełnomocnika, a także zarządzać obiegiem pełnomocnictw oraz mieć dostęp do historii działania. Mocodawca będzie wiedział, gdzie jego pełnomocnictwo zostało wykorzystane i kto jest jego faktycznym pełnomocnikiem w danej sprawie. Prawnicy stosują substytucję, czyli przekazują pełnomocnictwo innemu pełnomocnikowi, w związku z czym mocodawca nie zawsze ma pewność, kto go właściwie reprezentuje. Z kolei pełnomocnik może nie pamiętać o wszystkich sprawach, w których został ustanowiony pełnomocnikiem. Nasze rozwiązanie kompleksowo rozwiązuje problem takich dokumentów.