newtech.law - prawne aspekty nowych technologii

W zeszłym roku proponowałem, abyśmy w Polsce szerzej podeszli do kwestii piaskownic regulacyjnych, nie kopiując wyłącznie rozwiązań przyjmowanych w innych krajach. Obecnie widzimy już pierwsze kroki w kierunku tworzenia wielobranżowych (a nie wyłącznie finansowych) piaskownic regulacyjnych.

Zapoczątkowany przez brytyjski organ nadzoru finansowego FCA trend tworzenia sandboksów regulacyjnych dla sektora finansowego rozprzestrzenił się na całym świecie, w tym w Polsce. Choć wiele głosów pochodzących z istotnych jurysdykcji – takich jak choćby USA czy Niemcy – jest wobec piaskownic regulacyjnych bardzo krytycznych, niewątpliwie rozwiązanie to ma swoje zalety. Uczestnicy rynku zazwyczaj bardzo dobrze oceniają ten pomysł, nawet jeśli piaskownica w rzeczywistości nie dostarcza bezpośrednich benefitów regulacyjnych (na przykład nie umożliwia prowadzenia ograniczonej działalności regulowanej bez zezwolenia, co jest trudne w przypadku państw członkowskich Unii Europejskiej, związanych zharmonizowanym reżimem regulacyjnym).

Procedowana aktualnie nowelizacja Kodeksu karnego (druk nr 3451) wzbudza wiele kontrowersji. Dla osób zajmujących się FinTechem szczególnie ciekawy jest projekt nowego art. 279a Kodeksu karnego. Jest to kolejna próba uchwycenia na potrzeby prawa karnego nowych form popełniania przestępstw na rynkach finansowych. Próba, która po raz kolejny pokazuje, jak trudne zadanie stoi przed ustawodawcą.

Problem nie jest nowy. Wraz z postępem cyfryzacji następuje dynamiczny rozwój różnego rodzaju cyfrowych aktywów. Prawo nie nadąża za tym rozwojem i w konsekwencji nie daje należytej ochrony uczestnikom cyfrowej wymiany gospodarczej. Powstaje w związku z tym konieczność dostosowania istniejących przepisów do realiów nowej gospodarki.

O zastosowaniu sztucznej inteligencji w branży prawniczej od dawna pisze się dużo. Także my wspominaliśmy o różnego rodzaju rozwiązaniach tego rodzaju na naszym blogu. Jednym z takich rozwiązań jest tzw. analityka predykcyjna, czyli używanie algorytmów do przewidywania wyroków, które zostaną wydane przez konkretnego sędziego w danym stanie faktycznym. Takie narzędzia opierają się przede wszystkim na analizie orzeczeń wydanych w przeszłości i wyciąganiu z nich różnego rodzaju wniosków, np. w zakresie szans na wygranie sporu.

Niedawno we Francji, wraz z reformą wymiaru sprawiedliwości, wprowadzono zakaz wykorzystywania danych dotyczących tożsamości sędziów w celu oceny, analizowania, porównywania lub przewidywania ich rzeczywistych lub rzekomych praktyk zawodowych. Nieprzestrzeganie tego ograniczenia może skutkować karą do pięciu lat pozbawienia wolności.

Księstwo Liechtensteinu stanie się jednym z pierwszych państw posiadających własną ustawę o zaufanych technologiach – została ona przyjęta przez parlament Liechtensteinu podczas pierwszego czytania 6 czerwca 2019 r.

Jak informowały liechtensteińskie media „Volksblatt” oraz „Liechtensteiner Vaterland", parlament tego małego alpejskiego państwa przyjął nową ustawę o zaufanych technologiach. Szef rządu Adrian Hasler i jego zespół osiągnęli zatem swój cel. Od blisko dwóch lat rząd Liechtensteinu pracuje nad tym, aby kraj ten stał się globalnym prekursorem w dziedzinie technologii typu blockchain.

Ostatnimi czasy zarówno pełnomocnicy, arbitrzy, jak i potencjalne strony postępowań z zainteresowaniem przyglądają się próbom usprawnienia arbitrażu za pomocą technologii blockchain. Wspominaliśmy o tym na łamach naszego zeszłorocznego raportu „Blockchain, tokeny, kryptowaluty – jak to ugryźć”, jednak w branży „arbitraż na blockchainie” tyle się dzieje, że warto poświęcić temu zagadnieniu nieco więcej miejsca.

Obecnie na świecie istnieje co najmniej dziesięć projektów, w różnej fazie realizacji, które są oparte na technologii blockchain i mają służyć do przynajmniej częściowej automatyzacji pozasądowego rozwiązywania sporów. Nie ma tu miejsca na szczegółowe opisanie ich wszystkich, jednak na szczególną uwagę zdają się zasługiwać Kleros, CodeLegit (opisane już w naszej poprzedniej publikacji), Juris i Oath. Zbadaliśmy, jakie problemy wiążą się z nimi od strony prawnej. Wszelkie poniższe uwagi oparte są o powszechnie dostępne materiały (informacje na stronach internetowych projektów, white papers) i są o tyle ograniczone, że ww. projekty nie zostały jeszcze gruntownie przetestowane przez użytkowników końcowych (co do niektórych trwają testy wersji beta).

Irlandzki komisarz do spraw ochrony danych osobowych (odpowiednik polskiego Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych) wszczął pierwsze od czasu rozpoczęcia stosowania przepisów  RODO postępowanie przeciwko amerykańskiemu gigantowi – Google. Przedmiotem postępowania jest sposób wykorzystywania danych osobowych użytkowników na potrzeby dostarczania profilowanych materiałów reklamowych.

Powodem wszczęcia postępowania były liczne skargi, w tym przede wszystkim od twórców przeglądarki Brave, której głównym wyróżnikiem na rynku jest wbudowane narzędzie blokujące reklamy. Zarzuty stawiane Google Ireland Ltd. sprowadzają się do kwestii przekazywania danych osobowych użytkowników (w tym w szczególności dotyczących ich aktywności online), bez ich wiedzy, do nieokreślonej liczby podmiotów w celu dostarczenia profilowanych materiałów reklamowych.