Szczudlik - prawne aspekty nowych technologii

O zastosowaniu sztucznej inteligencji w branży prawniczej od dawna pisze się dużo. Także my wspominaliśmy o różnego rodzaju rozwiązaniach tego rodzaju na naszym blogu. Jednym z takich rozwiązań jest tzw. analityka predykcyjna, czyli używanie algorytmów do przewidywania wyroków, które zostaną wydane przez konkretnego sędziego w danym stanie faktycznym. Takie narzędzia opierają się przede wszystkim na analizie orzeczeń wydanych w przeszłości i wyciąganiu z nich różnego rodzaju wniosków, np. w zakresie szans na wygranie sporu.

Niedawno we Francji, wraz z reformą wymiaru sprawiedliwości, wprowadzono zakaz wykorzystywania danych dotyczących tożsamości sędziów w celu oceny, analizowania, porównywania lub przewidywania ich rzeczywistych lub rzekomych praktyk zawodowych. Nieprzestrzeganie tego ograniczenia może skutkować karą do pięciu lat pozbawienia wolności.

Ostatnimi czasy zarówno pełnomocnicy, arbitrzy, jak i potencjalne strony postępowań z zainteresowaniem przyglądają się próbom usprawnienia arbitrażu za pomocą technologii blockchain. Wspominaliśmy o tym na łamach naszego zeszłorocznego raportu „Blockchain, tokeny, kryptowaluty – jak to ugryźć”, jednak w branży „arbitraż na blockchainie” tyle się dzieje, że warto poświęcić temu zagadnieniu nieco więcej miejsca.

Obecnie na świecie istnieje co najmniej dziesięć projektów, w różnej fazie realizacji, które są oparte na technologii blockchain i mają służyć do przynajmniej częściowej automatyzacji pozasądowego rozwiązywania sporów. Nie ma tu miejsca na szczegółowe opisanie ich wszystkich, jednak na szczególną uwagę zdają się zasługiwać Kleros, CodeLegit (opisane już w naszej poprzedniej publikacji), Juris i Oath. Zbadaliśmy, jakie problemy wiążą się z nimi od strony prawnej. Wszelkie poniższe uwagi oparte są o powszechnie dostępne materiały (informacje na stronach internetowych projektów, white papers) i są o tyle ograniczone, że ww. projekty nie zostały jeszcze gruntownie przetestowane przez użytkowników końcowych (co do niektórych trwają testy wersji beta).

Niedawno pisaliśmy o pierwszej karze za nieprzestrzeganie RODO nałożonej przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Organy ochrony danych osobowych w innych państwach Unii Europejskiej także wykazują znaczącą aktywność w zakresie prowadzonych kontroli i nakładanych kar. Kilka dni temu Information Commissioner’s Office (ICO) – brytyjski odpowiednik PUODO – nałożył na spółkę zajmującą się produkcją telewizyjną karę w wysokości 120 000 funtów za nieprzekazanie osobom, które były filmowane i nagrywane przez urządzenia znajdujące się w placówce medycznej, wystarczających informacji o tym fakcie, a także za nieuzyskanie ich pozwolenia na takie działania. Sprawa dotyczy co prawda czynności, które miały miejsce od lipca do listopada 2017 r., niemniej jednak może mieć znaczenie dla interpretowania obowiązków ciążących na administratorach danych osobowych na gruncie RODO.

W dniu 8 kwietnia br. Komisja Europejska opublikowała Przewodnik etyczny dla sztucznej inteligencji w Unii Europejskiej. Został on opracowany przez High-Level Expert Group on Artificial Intelligence („HLEG AI”). HLEG AI jest niezależną grupą, której głównym zadaniem jest przygotowanie dwóch dokumentów – opublikowanego właśnie Przewodnika oraz rekomendacji dotyczących polityki inwestycyjnej (prace nad nimi wciąż trwają).

Problemem, który zajmuje zarówno programistów, polityków, jak i „zwykłych” użytkowników, jest zapewnienie, aby algorytmy sztucznej inteligencji nie były używane sprzecznie z ich pierwotnym celem. Kwestia ta była wielokrotnie poruszana w opracowaniach krajowych przygotowanych przez poszczególne państwa europejskie, także przez Polskę.

W dniu 3 kwietnia 2019 r. Prezydent RP podpisał tzw. ustawę wdrażającą RODO, tzn. ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania RODO. Wśród kilku kwestii, które w ustawie wdrażającej uregulowano w sposób kontrowersyjny, znajduje się wymóg wyrażenia zgody na profilowanie oraz katalog danych osobowych, które mogą być przetwarzane przez podmioty świadczące usługi online. Katalog ten wskazany jest w art. 18 ust. 1 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną („UŚDE”). Pierwotny projekt ustawy wdrażającej RODO przewidywał skreślenie art. 18 ust. 1 UŚDE, jednak w toku prac nad ustawą zdecydowano się na pozostawienie katalogu. Takie rozwiązania mogą okazać się sprzeczne z RODO.