Polanowski - prawne aspekty nowych technologii

Komisja Nadzoru Finansowego coraz częściej zajmuje się tematyką crowdfundingu. Chociaż ten segment rynku usług finansowych nie jest objęty specjalną regulacją prawną i nie podlega bezpośrednio pod organ nadzorczy, 9 kwietnia 2020 r. KNF wydała kolejny dokument na ten temat. Stanowisko dotyczące zasad funkcjonowania tzw. platform crowdfundingu inwestycyjnego przedstawia najważniejsze zasady regulacyjne oraz działania możliwe do podjęcia przez KNF. Jednak czy ten dokument rozwiewa wszystkie wątpliwości rynku?

Stowarzyszenie Twoja Sprawa przedstawiło 16 grudnia 2019 r. projekt ustawy o ochronie małoletnich przed treściami pornograficznymi. Otrzymał on oficjalne poparcie Rady ds. Rodziny, która zarekomendowała Prezesowi Rady Ministrów przyjęcie propozycji do dalszych prac legislacyjnych. Minister rodziny, pracy i polityki społecznej zapowiedziała, że prace legislacyjne nad projektem powinny zakończyć się w pierwszej połowie 2020 r. Konieczność ograniczania małoletnim dostępu do pornografii jest oczywista, jednak projekt wzbudził duże kontrowersje – głównie ze względu na zaproponowany mechanizm weryfikacji wieku, który może stanowić potencjalne zagrożenie dla prywatności internautów. Proponowane przepisy zakładają również nałożenie dodatkowych obowiązków na przedsiębiorców telekomunikacyjnych, podmioty świadczące usługi drogą elektroniczną czy dostawców usług płatniczych.

Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF) 17 lipca 2019 roku wydał pierwszą w Polsce Krajową Ocenę Ryzyka Prania Pieniędzy oraz Finansowania Terroryzmu. Ten liczący prawie 450 stron dokument został przygotowany w związku z nową ustawą o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która wprowadziła przepisy zobowiązujące GIIF do przygotowania krajowej oceny ryzyka oraz jej okresowej aktualizacji.

Unijna reforma sektora usług płatniczych wchodzi właśnie na ostatnią prostą. Jedną z najistotniejszych zmian zapoczątkowanych przyjęciem dyrektywy PSD2 było wprowadzenie nowych rodzajów usług płatniczych, które wymagają dostępu do rachunku płatniczego użytkownika przy pomocy określonego w przepisach rodzaju interfejsu. Obowiązki związane z tym dostępem spoczywają na dostawcach prowadzących rachunki, którzy mają wybór między stworzeniem specjalnego, dedykowanego interfejsu (API) a modyfikacją już istniejącego systemu używanego do kontaktu z użytkownikami. Oba rozwiązania w pewnym zakresie powiązane są z wcześniej znaną, kontrowersyjną metodą screen scrapingu.

Czym jest screen scraping?

Screen scraping to zautomatyzowane pozyskiwanie i gromadzenie przez program komputerowy danych, które zostały przedstawione w sposób wizualny, najczęściej niedostosowany do odczytu maszynowego. Pozyskiwane w taki sposób dane mogą pochodzić z różnych źródeł – stron internetowych wyświetlanych przez przeglądarkę, treści programów komputerowych oraz aplikacji mobilnych.

Atak hakerski wykorzystujący lukę w niezaktualizowanym oprogramowaniu webowym amerykańskiej agencji kredytowej spowodował wyciek istotnych danych milionów klientów ze Stanów Zjednoczonych, Kanady i Wielkiej Brytanii. Amerykańskie władze federalne prowadzą dochodzenie, które może skutkować milionowymi karami. Szefowie firmy zostali wezwani na przesłuchania przed Kongresem. Agencji wytoczono największy pozew zbiorowy w historii USA. Mimo że brzmi to jak fabuła finansowego thrillera, to sprawa Equifax wydarzyła się naprawdę i może służyć jako lekcja na przyszłość.

Ataki hakerskie nie tylko zakłócają działalność gospodarczą oraz powodują straty finansowe i reputacyjne. Mogą też się skończyć surowymi karami za niedopełnienie obowiązków regulacyjnych dotyczących ochrony danych osobowych lub cyberbezpieczeństwa. Firmy, które padły ofiarą cyberprzestępstw, mogą też odpowiadać wobec klientów i pracowników za utratę lub wyciek istotnych danych. Odpowiedzialność odszkodowawcza w takich sprawach możliwa jest także na gruncie prawa polskiego i może dotyczyć każdego. Raporty na temat cyberbezpieczeństwa pokazują, że ok. ¾ firm doświadczyło jakiegoś rodzaju incydentu w zakresie cyberbezpieczeństwa. Nie wydaje się, aby te statystyki miały w najbliższym czasie spadać. Sytuacja ta została dobrze podsumowana przez byłego dyrektora Federalnego Biura Śledczego Roberta Muellera, który stwierdził: „Jestem przekonany, że istnieją tylko dwa typy firm: te, które zostały już zhakowane i te, które zhakowane dopiero zostaną. I nawet one zbiegają się w jedną kategorię: firm, które zostały już zhakowane i zostaną zhakowane ponownie”.

Odpowiednio przeprowadzona tokenizacja akcji spółki może nie tylko ułatwić ich obrót czy przyczynić się do rozwoju crowdfundingu udziałowego, ale też rozwiązać problemy w zarządzaniu podmiotami. Dzięki ewidencji akcji w rozproszonej bazie danych (zgodnie z omawianym już projektem wprowadzenia Prostej Spółki Akcyjnej (PSA)) można by też ograniczyć koszty agencyjne.