sztuczna inteligencja - prawne aspekty nowych technologii

Tym razem zajmiemy się rozwiązaniami z pierwszej linii frontu. Chodzi o
urządzenia do zdalnej diagnostyki, które mogą zwiększyć skuteczność wykrywania
koronawirusa, a także odciążyć służbę zdrowia w innych obszarach. Rozwiązania
te mogą również stać się swoistym poligonem doświadczalnym w zakresie podejścia
regulacyjnego do nadzorowania algorytmów.

Bezpośrednią inspiracją do napisania tego tekstu stało się rozwiązanie firmy StethoMe przedstawione podczas DemoDay zorganizowanego przez MIT Enterprise Forum CEE. Jest to bezprzewodowy stetoskop połączony z aplikacją, która pozwala przeprowadzić badanie osłuchowego na odległość. Dodatkowo system umożliwia analizę zebranych danych z wykorzystaniem algorytmu AI. StethoMe testuje aktualnie możliwość wykorzystania zdalnego stetoskopu do badania zmian wywołanych koronawirusem. Diagnostyka na odległość mogłaby istotnie zwiększyć efektywność i bezpieczeństwo walki z wirusem.

Można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że jednym ze skutków pandemii będzie wzrost zainteresowania zdalnymi rozwiązaniami diagnostycznymi w najbliższej przyszłości. Warto w związku z tym zwrócić uwagę na specyficzne wyzwanie regulacyjne, które będzie się nieodłącznie wiązało z takimi rozwiązaniami.

W ostatnich dniach ujrzały światło dzienne bardzo ważne dla przyszłości europejskiej gospodarki dokumenty strategiczne Komisji Europejskiej. Dotyczą one strategii dla danych oraz strategii dla AI. Dokumenty przedstawiono do publicznych konsultacji. Wyłania się z nich wizja europejskiego podejścia do nowego modelu gospodarki.

Zgodnie z dokumentami nowy model gospodarki ma być oparty na pryncypiach ważnych dla europejskich wartości, tj. przede wszystkim godności człowieka oraz zaufaniu. Warto podkreślić ten wątek, gdyż Unia Europejska wyraźnie wyrasta na globalnego lidera w myśleniu o nowych technologiach przez pryzmat wartości humanistycznych. To unikatowe podejście, ale wiąże się z nim parę  dylematów. Przyjmując je, UE ryzykuje utratę przewagi konkurencyjnej – przynajmniej w krótkiej perspektywie. Najprawdopodobniej bowiem technologie AI szybciej rozwiną się w tych miejscach, w których ich rozwój nie będzie ograniczany wątpliwościami etycznymi. Komisja proponuje zatem bardzo ambitne, ale jednocześnie ryzykowne podejście.

O zastosowaniu sztucznej inteligencji w branży prawniczej od dawna pisze się dużo. Także my wspominaliśmy o różnego rodzaju rozwiązaniach tego rodzaju na naszym blogu. Jednym z takich rozwiązań jest tzw. analityka predykcyjna, czyli używanie algorytmów do przewidywania wyroków, które zostaną wydane przez konkretnego sędziego w danym stanie faktycznym. Takie narzędzia opierają się przede wszystkim na analizie orzeczeń wydanych w przeszłości i wyciąganiu z nich różnego rodzaju wniosków, np. w zakresie szans na wygranie sporu.

Niedawno we Francji, wraz z reformą wymiaru sprawiedliwości, wprowadzono zakaz wykorzystywania danych dotyczących tożsamości sędziów w celu oceny, analizowania, porównywania lub przewidywania ich rzeczywistych lub rzekomych praktyk zawodowych. Nieprzestrzeganie tego ograniczenia może skutkować karą do pięciu lat pozbawienia wolności.

W dniu 8 kwietnia br. Komisja Europejska opublikowała Przewodnik etyczny dla sztucznej inteligencji w Unii Europejskiej. Został on opracowany przez High-Level Expert Group on Artificial Intelligence („HLEG AI”). HLEG AI jest niezależną grupą, której głównym zadaniem jest przygotowanie dwóch dokumentów – opublikowanego właśnie Przewodnika oraz rekomendacji dotyczących polityki inwestycyjnej (prace nad nimi wciąż trwają).

Problemem, który zajmuje zarówno programistów, polityków, jak i „zwykłych” użytkowników, jest zapewnienie, aby algorytmy sztucznej inteligencji nie były używane sprzecznie z ich pierwotnym celem. Kwestia ta była wielokrotnie poruszana w opracowaniach krajowych przygotowanych przez poszczególne państwa europejskie, także przez Polskę.

W październiku 2017 r. obdarzony sztuczną inteligencją humanoidalny robot Sophia otrzymał obywatelstwo Arabii Saudyjskiej. W maju 2018 r. Google zaprezentował możliwości swojego produktu Google Duplex, który to system sztucznej inteligencji jest w stanie umówić telefonicznie na wizytę do fryzjera lub zamówić stolik w restauracji, wychodząc obronną ręką z telefonicznych nieporozumień oraz imitując odgłosy ludzkiej konwersacji takie jak „mhmm”. Obserwując możliwości tych robotów, prawnikowi trudno jest nie rozważać zagadnienia ewentualnej podmiotowości prawnej sztucznej inteligencji.