Trzy warstwy danych

Dane są rodzajem informacji, a więc jak każda informacja mogą mieć co najmniej trzy różne warstwy:

• warstwę fizyczną
  w postaci nośnika, na którym dane są zapisane; to może być zarówno
  tradycyjny nośnik w postaci kartki papieru, jak i np. nośnik w postaci
  serwera, na którym zapisane są dane cyfrowe,
• warstwę syntaktyczną w postaci technicznego formatu zapisu (np. znaków, kodu, bitów, układu 0-1),
• warstwę semantyczną, która jest nośnikiem znaczenia danej informacji.

Czy ten podział ma znaczenie prawne?

Wskazany
podział nie jest bynajmniej jedynie intelektualnym niuansem, który
pozostaje bez znaczenia dla prawnego wymiaru danych. Przeciwnie, z
perspektywy prawnej zasadnicze znaczenie może mieć to, do której warstwy
danych się odnosimy.

Warstwa fizyczna danych, a więc nośnik, na
którym dane są zapisane, jest rzeczą w rozumieniu prawa cywilnego. Może
być on przedmiotem własności. Nie oznacza to jednak automatycznie, że
właściciel nośnika danych staje się „właścicielem” danych w wymiarze
semantycznym. Bardzo często podmiot uprawniony do nośnika danych (np.
dostawca rozwiązania chmurowego) nie będzie miał uprawnień względem
danych zapisanych na tym nośniku. W efekcie przy ustalaniu praw do
danych bardzo ważne jest precyzyjne określenie warstwy danych, które
chcemy uczynić przedmiotem tych praw. Różna będzie też treść praw
odnoszących się do różnych warstw danych. W praktyce, jak widać, różne
warstwy tych samych danych mogą mieć też różnych uprawnionych. Postaramy
się to zilustrować nieco dokładniej w kolejnych tekstach cyklu (m.in. w
tekście o zabezpieczeniach na danych).

Ciekawe i nadal mało
zbadane wydaje się ewentualne znaczenie prawne rozróżnienia na warstwę
syntaktyczną i semantyczną danych. To rozróżnienie może być szczególnie
istotne na gruncie RODO. Powstaje bowiem zasadnicze pytanie, czy
przetwarzanie danych osobowych w rozumieniu RODO odnosi się wyłącznie do
przetwarzania w warstwie semantycznej, czy również do przetwarzania w
warstwie syntaktycznej. Dylemat wiąże się z tym, że przetwarzanie danych
wyłącznie w warstwie syntaktycznej (np. weryfikacja poprawności formatu
zapisu danych) nie będzie często w ogóle doprowadzało do „zdekodowania”
znaczenia przetwarzanej informacji. Ten temat również bardziej
szczegółowo omówimy w oddzielnym tekście.

Krzysztof Wojdyło