Wśród znaczących trendów można wymienić rozwój regulacji unijnych mających kluczowe znaczenie dla sektora fintech (obecnie na ukończeniu są prace nad wdrożeniem do polskiego prawa dyrektyw MiFID2 oraz PSD2) czy zupełnie nowe zjawiska na rynku, takie jak rozwój blockchainowych tokenów oraz ICO, czyli akcji ich publicznej dystrybucji.

Instytucje unijne nie pozostają bierne wobec rozwoju rynku. W ostatnich dniach swoje plany działania przedstawiły Komisja Europejska oraz Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA).

Fintechowy plan Komisji

W marcu 2018 r. Komisja opublikowała „FinTech Action plan”, czyli propozycję działań w związku z rosnącym znaczeniem innowacji w sektorze finansowym.

Lektura tego dokumentu nie pozostawia wątpliwości, że Komisja dostrzega wiele wzajemnych zależności pomiędzy fintechem postrzeganym jako wycinek branży finansowej a szerszymi trendami rozwoju cyfryzacji i nowych technologii. W sensie prawnym oznacza to, że dla fintechu kluczowe znaczenie mają nie tylko regulacje ściśle finansowe, ale także m.in. dotyczące danych osobowych (RODO), identyfikacji elektronicznej i usług zaufania (rozporządzenie eIDAS) czy cyberbezpieczeństwa (dyrektywa NIS).

Komisja zaproponowała szereg praktycznych działań, które mają służyć bezpiecznemu rozwojowi innowacji finansowych w Unii. Oto niektóre z nich:

• Komisja zaproponowała unijne przepisy dotyczące crowdfundingu inwestycyjnego i pożyczkowego.
• Zapowiedziano przegląd istniejących regulacji, przede wszystkim w zakresie istniejących systemów licencyjnych.
• Rozważane jest przyjęcie ram regulacyjnych dla kryptodóbr („crypto-assets”) takich jak tokeny i kryptowaluty, jednak do końca 2018 r. będzie trwał monitoring rozwoju rynku.
• Komisja planuje szereg działań dotyczących tworzenia standardów dla fintechu, w tym dotyczących blockchaina.
• Komisja chce wesprzeć wysiłki państw członkowskich dotyczące m.in. tworzenia tzw. piaskownic regulacyjnych („regulatory sandboxes”), w tym publikując raport zawierający dobre praktyki w tym zakresie. Warto przy tej okazji wspomnieć o działaniach polskiej Komisji Nadzoru Finansowego (Innovation Hub).

Poza tym zapowiedziano:

• dokonanie oceny, czy istnieją nieuzasadnione przeszkody regulacyjne dla rozwoju innowacji finansowych, zwłaszcza dotyczących zastosowań blockchaina,
• usunięcie barier dla rozwoju usług chmurowych w sektorze finansowym,
• kontynuację wsparcia rozwoju blockchaina w UE,
• ustanowienie EU FinTech Lab angażującego organy nadzorcze z państw członkowskich,
• działania z zakresu cyberbezpieczeństwa.

Plan EBA

Krótko po opublikowaniu planu Komisji również EBA przedstawił swój plan będący wynikiem ubiegłorocznych konsultacji z rynkiem. Warto się z nim zapoznać, ponieważ opisuje on działania, które będzie podejmować ta instytucja. Jest dość jasne, że z czasem rola Europejskich Urzędów Nadzoru (EBA, ESMA i EIOPA) będzie rosnąć także jeśli chodzi o fintech.

Bez dwóch zdań zwiększa się rola prawa unijnego oraz polityki instytucji unijnych w branży fintech. Częściowo jest to reakcja na oczekiwania rynku, na którym coraz więcej produktów i usług kierowanych jest do globalnego odbiorcy. Jednocześnie niektóre z najnowszych trendów na rynku, takie jak powstawanie zdecentralizowanych usług finansowych, stawiają pod znakiem zapytania istniejące metody regulacji oraz ich skuteczność. Dlatego nie wydaje się, aby intensywność działań prawodawcy europejskiego mogła w najbliższym czasie zmaleć – sektor fintech powinien się spodziewać kolejnych regulacji i działań, w tym tych wymienionych w planie Komisji.

Jacek Czarnecki