Jak wiadomo, regulacje dotyczące przeciwdziałania praniu pieniędzy (AML) są pierwszym obszarem polskiego prawa, w którym przyjęto przepisy odnoszące się bezpośrednio do kryptowalut (oraz przynajmniej niektórych innych rodzajów kryptodóbr). Zagadnieniom tym poświęciliśmy na tym blogu wiele miejsca.

Kierunek zmian w polskim prawie dotyczących AML wynika z rozwoju globalnego podejścia do tej tematyki. Prawdopodobnie największy wpływ mają na to prace FATF (Financial Action Task Force), międzyrządowej organizacji upoważnionej do tworzenia, pomocy we wdrożeniu i monitorowaniu standardów w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy, finansowaniu terroryzmu oraz finansowaniu rozprzestrzeniania broni masowego rażenia. Gdy sięgniemy do dotychczasowych publikacji FATF na ten temat, jeszcze z 2014 r. oraz 2015 r., znajdziemy w nich wzorce bezpośrednio użyte m.in. w unijnych i polskich pracach nad rewizją przepisów AML.

Nie oznacza to bynajmniej, że FATF zaprzestała dalszych prac nad zagadnieniami związanymi z kryptowalutami i innymi kryptodobrami. Wręcz przeciwnie, zachęcona na początku tego roku przez grupę G20, FATF powróciła do intensywnej analizy tych zagadnień w kontekście globalnego systemu AML. Bardzo pouczające w tym względzie jest najnowsze sprawozdanie FATF skierowane do ministrów finansów oraz szefów banków centralnych grupy G20, opublikowane w lipcu 2018 r.

Zgodnie z raportem FATF planuje uczynić prace nad poprawą regulacji i nadzoru nad „wirtualnymi walutami oraz kryptodobrami” jednym ze swoich priorytetów w okresie amerykańskiej prezydencji w tej organizacji (od lipca 2018 r. do czerwca 2019 r.). Planowane działania mają stać się odpowiedzią na zwiększające się – jak twierdzi FATF – użycie tego rodzaju dóbr w praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Choć nie znamy szczegółów – zostaną one prawdopodobnie ustalone w ciągu najbliższego roku – wiadomo, że chodzi o przegląd wydawanych przez FATF standardów w zakresie AML w kontekście kryptowalut oraz kryptodóbr.

We wrześniu ma mieć miejsce spotkanie FATF poświęcone stosowaniu obecnych standardów do kryptowalut oraz kryptodóbr, natomiast w październiku – rozważenie konkretnych propozycji wyjaśnienia stosowania standardów FATF w tym kontekście. Potencjalnie w grę wchodzi również zmiana Rekomendacji FATF, tak aby w pełni uwzględnić techniczne aspekty kryptowalut oraz kryptodóbr.

W praktyce działania FATF oznaczają, że otwarta została droga do przyjęcia kolejnych, prawdopodobnie dalej idących przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy w obszarze kryptowalut i kryptodóbr. Wprawdzie przyjęcie nowych stanowisk przez FATF (zwłaszcza jeśli miałoby mieć to formę zmiany Rekomendacji), a następnie wypracowanie i wdrożenie nowych przepisów przez poszczególne państwa, w tym Polskę, to długa perspektywa. Firmy zajmujące się kryptowalutami i szerzej – blockchainem powinny jednak uważnie obserwować rozwój wypadków.

Jacek Czarnecki